“At least your dancing was better than your dad’s singing”- Simon Cowell, BGT
Talentenjachten zijn zo populair geworden dat tegenwoordig bijna iedere televisiezender zijn eigen show heeft. Deze bestaan uit uiteenlopende onderwerpen zoals bakken in ‘Bake my day’ op Net 5, koken in ‘Masterchef’ op SBS 6, zingen in ‘The Voice of Holland’ op RTL 4, dansen in ‘Beat the best’ ook op RTL, en ga zo maar door. Iedereen krijgt de kans om zijn of haar talent aan de wereld te laten zien.
In de ‘Got Talent’ shows gaat het niet om één specifiek talent, maar is elk willekeurig talent welkom. Van het bespelen van een muziekinstrument tot aan paaldansen en van rappen tot aan kunstjes van huisdieren komen voorbij. Maar is het jou wel eens opgevallen hoe direct en grof het jurycommentaar soms is? Ken je de uitspraak: “Wat ga je zingen, nummer 39 met rijst?” van Gordon Heuckeroth op november 2013 in Holland’s Got Talent nog? Veel mensen vonden deze uitspraak absoluut niet kunnen. Er barstte massaal kritiek los, met name op de sociale media (NOS, 2013).
Dit contrastieve onderzoek vergelijkt op basis van drie dimensies van Juliane House (1996): direct vs. indirect, expliciet vs. impliciet en focus op inhoud/act vs. focus op geadresseerde/kandidaat het negatieve jurycommentaar tijdens de auditieronde in Holland’s Got Talent en Britain’s Got Talent. De formulering van de taalhandeling ‘afwijzen’ staat centraal. Aan de hand van de beleefdheidstheorie van Brown & Levinson (1978) en de negen strategieën om een taalhandeling uit te voeren van Blum-Kulka, House & Jasper (2011) zijn vier verschillende niveaus van directheid met bijbehorende tekstkenmerken onderscheiden (Hua, 2014). In totaal zijn er twintig audities bestudeerd, tien per land.
Vooraf werd verwacht dat de Nederlandse juryleden van 2014: Chantal Janzen, Gordon Heuckeroth en Dan Karaty – mede dankzij de reputatie van Gordon door zijn 39-met rijst grap – een stuk directer en explicieter zijn en hun commentaar meer gericht is op de kandidaat. Maar op één voorspelling na bleek dit niet het geval. Exact het tegenovergestelde is waar. Simon Cowell, Amanda Holden, Alesha Dixon en David Walliams zijn in de bestudeerde audities directer en implicieter dan de jury van Holland’s Got Talent. Beide jury’s leggen de focus op de inhoud van de act in plaats van de afkomst, het uiterlijk, de stem of de houding van een kandidaat.
Opmerkelijk is dat de jury van Britain’s Got Talent een stuk directer en daarmee onbeleefder en/of grover overkomt dan de Nederlandse jury. Wie had gedacht dat Nederlanders indirecter zouden zijn dan vaak gezegd wordt en dat de Engelsen daarentegen juist directer zijn in afwijzingen? Wij niet!
Referenties:
Blum-Kulka S., House, J. & Kasper, G. (2011). Cross-cultural Pragmatics: Requests and Apologies. In Dawn Archer, Peter Grundy (eds.), The Pragmatics Reader. New York: Routledge, section 7.2
House, J. (1996). Contrastive discourse analysis and misunderstanding: The case of German and English. In: Hellinger, M. & Ammon, U. (eds.) Contrastive sociolinguisitics. New York.
Hua, Z. (2014). Exploring Intercultural Communication. Language in Action: Routledge.
NOS. (2013). Gordon laat Chinezen koud. Geraadpleegd op vrijdag 24 oktober 2014, van http://nos.nl/artikel/578382-gordon-laat-chinezen-koud.html